Από τη Λίζα Μάτσα,
Οι καλικάντζαροι κάνουν την εμφάνιση τους το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων από φόβο μήπως η γη πέσει στο κεφάλι τους! Τα δαιμόνια του δωδεκαημέρου, όσο βρίσκονται στο κάτω κόσμο έχουν ως μοναδικό σκοπό της ζωής τους να κόψουν το δέντρο που στηρίζει τη γη. Όταν όμως ανέβουν στον πάνω κόσμο και συναντήσουν τους ανθρώπους, τότε δαιμονίζονται για τα καλά και θέλουν να κάνουν την ζωή των κοινών θνητών σκέτη κόλαση!
Τα σκανταλιάρικα πλάσματα, που μοιάζουν με κοκαλιάρικα μαυριδερά όντα, κάτι μεταξύ ζώου και ανθρώπου, αφήνουν τα τσεκούρια και τους μπαλτάδες στα έγκατα της γης και πειράζουν τους ανθρώπους μέχρι τα Θεοφάνεια με διάφορους τρόπους. Ωστόσο, σε ένα πράγμα συμφωνούν όλες οι παραδόσεις: οι καλικάντζαροι είναι αθεράπευτα ανόητοι και χαζοί. Σύμφωνα με την έρευνα μας, οι σκανταλιάρηδες καλικάντζαροι είναι τραγικά παράφωνοι και παρενοχλούν τους περαστικούς προσπαθώντας άλλοτε για να τους παρασύρουν στον χορό που στήνουν ή να τους πιάσουν την κουβέντα με σκοπό να τους πάρουν τη μιλιά.
Χειρότερο όμως από όλα τα καμώματα των γκρινιάρηδων αυτών πλασμάτων είναι ότι κλέβουν τα γλυκά που φτιάχνουν οι νοικοκυρές στα σπίτια τους! Ναι, καλά ακούσατε… Είμαστε έξαλλοι εδώ. Φήμες λένε πως πριν χρόνια, μια γυναίκα, αφού ετοίμασε τα γλυκά της – βασιλόπιτες, κουραμπιέδες, μελομακάρονα – ξύπνησε τα παιδιά της πιστεύοντας πως ξημέρωσε, και τα έστειλε στον φούρνο να τα ψήσουν. Όμως στο δρόμο, οι καλικάντζαροι τους έστησαν καρτέρι και τα γλυκά δεν έφτασαν ποτέ στο προορισμό τους. Πριν κατηγορήσετε λοιπόν τον άντρα σας ότι έφαγε όλα τα μελομακάρονα που φτιάξατε χθες το βράδυ, αναρωτηθείτε μήπως από το τζάκι του σπιτιού μπήκαν κάποιοι απρόσκλητοι επισκέπτες!
Φυσικά, όλα τα παραπάνω ανήκουν στη σφαίρα της παράδοσης και της μυθοπλασίας τους ευφάνταστου λαού κι εμείς απλώς καταγράφουμε το έθιμο και τις πιο διαδεδομένες πεποιθήσεις που αφορούν τους καλικάντζαρους. Γεγονός όμως είναι ότι αυτό το έθιμο έγινε αφορμή για μερικά από τα πιο νόστιμα γλυκά και αλμυρά κεράσματα που υπάρχουν σε πολλά σπίτια σε όλη την Ελλάδα. Στην Κύπρο, την τελευταία μέρα του 12ήμερου που φεύγουν οι καλικάντζαροι φτιάχνουν ξεροτήγανα. Στην Αγχίαλο ετοιμάζουν γλυκά, τα λεγόμενα «γκουλογκάτζια» και τα μοιράζουν στα σπίτια, ενώ στη Μικρά Ασία τα πράγματα είχαν αποκτήσει μια πιο διαδραστική διάσταση: οι Μικρασιάτες μιμούνταν τους καλικάντζαρους και κατέβαζαν από την καπνοδόχο των σπιτιών ένα καλάθι με ένα άδειο μπουκάλι. Οι νοικοκύρηδες του σπιτιού να γεμίσουν το καλάθι με παστουρμά και σαραγλί και το μπουκάλι με κρασί, και το ανεβάζουν πάλι πάνω. Εσείς τι θα καλό θα τρατάρετε τους καλικάντζαρους που θα σας επισκεφθούν φέτος;
